Tilanusmedaille voor Dr Gerrit Melles

De Tilanus medaille wordt uitgereikt voor werk op het gebied van de heelkunde. De medaille is ingesteld in 1885 en wordt eenmaal per tien jaar uitgereikt. Dit jaar gaat de medaille naar Dr. Gerrit Melles vanwege de door hem ontwikkelde hoornvliestransplantatie techniek.

De cornea (het hoornvlies) is het doorzichtige voorste deel van het oog waardoor het licht het oog betreedt, en werkt ook als de sterkste van de twee lenzen die het oog rijk is. De cornea bestaat uit verschillende lagen, die alle afzonderlijk dor ziektes kunnen worden aangetast, met slechtziendheid en blindheid als gevolg. Cornea aandoeningen dragen voor een groot deel bij aan blindheid in de wereld, met name in minder ontwikkelde landen.

In 1905 werd door Dr. Eduard Zirm de perforerende keratoplastiek ontwikkeld, een ingreep waarbij met een full-thickness transplantatie het centrale deel van de cornea vervangen wordt door een donor cornea, en gedurende meer dan een eeuw is deze ingreep de standaardbehandeling geweest bij corneatransplantatie. Deze techniek gaat echter gepaard met veel complicaties waaronder afstoting en het functionele resultaat is beperkt, want de meeste patiënten blijven met een gezichtsscherpte onder de 0,5 slechtziend.

In 1998 heeft Gerrit Melles een alternatieve techniek ontwikkeld voor corneatransplantatie, endotheliale keratoplastiek (EK), waarbij niet de hele cornea maar alleen de zieke binnenste lagen worden vervangen. Hiermee halen patiënten niet alleen een aanzienlijk beter functioneel resultaat, maar is de kans op complicaties is ook aanzienlijk kleiner, redenen waarom een chirurgische oplossing ook voor een veel groter aantal patiënten uitkomst biedt.

Gerrit Melles heeft de techniek van zijn operatie steeds verder ontwikkeld, en heeft een actieve rol gespeeld in het verspreiden van deze chirurgie onder oogartsen in de hele wereld. De techniek is inmiddels zo succesvol, dat er sinds 2012 meer patiënten met endotheliale keratoplastiek (EK) worden behandeld dan met perforerende keratoplastiek.Het innovatieve chirurgische werk van Gerit Melles heeft voor miljoenen mensen in de wereld een verschil gemaakt, en er zullen er in de toekomst nog velen volgen. 

Gerrit Melles is oogarts en corneachirurg. Hij studeerde Geneeskunde in Leiden, deed zijn opleiding tot oogarts in Nijmegen bij Prof. August Deutman en een cornea fellowship bij het Oogziekenhuis Rotterdam, Hij is nu hoofd van het door hem opgerichte NIIOS, het Netherlands Institute for Innovative Ocular Surgery, waartoe ook de Melles Hoornvlieskliniek en de Amnitrans Eyebank behoren.

Naast zijn werk als oogarts is Gerrit Melles ook een kundig musicus en amateur componist.